Cur moriatur homo cui Salvia crescit in horto?
Dlaczego umiera człowiek skoro Szałwia rośnie w (jego) ogrodzie?
Salvia officinalis
Zwyczajna i prosta szałwia była w przeszłości bardzo popularna. Jednakże wraz z upływem czasu spada popularność wielu ziół i są one traktowane po macoszemu. Czas to zmienić i przypomnieć Wam jejmościankę bo sporo mitów wokół niej narosło.
Nazwa Salvia pochodzi od słów „ratować” lub „leczyć”. W starożytności była bardzo cenionym ziołem pośród rzymskich Legionistów głównie za sprawą jej przeciwpotnego działania, które przez wielu autorów często jest pomijane. Skupiają się oni na bardziej oczywistych właściwościach do których należą m.in.
- przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwwirusowe, pierwotniako-bójcze
- przeciwzapalne, przeciwbólowe, hamujące procesy ropne i odwaniające przykre zapachy
- przeciwpotne, lekko uspokajająco, słabo moczopędne i żółciopędne
- hamujące produkcję mleka oraz aktywnośc gruczołów śluzowych
- hamujące krwawienia z uszkodzonych naczyń
- zmniejszające stężenie glukozy we krwi
- przyśpieszające gojenie się ran, owrzodzeń, wyprysków i pryszczy
Zatem do czego zwykłemu śmiertelnikowi może służyć Szałwia?
- Zdrowie poznawcze
Szałwia pomaga osobom z łagodnymi lub umiarkowanych objawami choroby Alzheimera. W kilku badaniach potwierdzono, iż osoby przyjmujące ekstrakt z szałwii przez cztery miesiące wykazały znaczną poprawę funkcji poznawczych i mniejsze pobudzenie w porównaniu z grupą placebo.
Nie ma jednak powodu, by czekać do diagnozy Alzheimer aby używać szałwii. Wyciągi z szałwii poprawiają pamięć i uwagę także zdrowych seniorów.
Szałwia nie jest jednak przeznaczona wyłącznie dla osób starszych – poprawia zarówno pamięć, jak i nastrój u młodszych ludzi stosujących to zioło. - Zapobiega uderzeniom gorąca
Zielarze na całym świecie potwierdzają fakt, że szałwia jest ulubionym sprzymierzeńcem w łagodzeniu uderzeń gorąca i nadmiernej potliwości. Badania kliniczne Z 2011 roku wykazały, że kobiety, stosujące napary z liści szałwii zauważyły znaczne zmniejszenie intensywności i częstotliwości uderzeń gorąca.
Wykazano również, że szałwia jest bezpieczna i skuteczna w kontrolowaniu uderzeń gorąca u pacjentów z rakiem prostaty leczonych niedoborem androgenów. - Łagodzi ból gardła
Ściągające właściwości szałwii pomagają tonować napięcie tkanek, które nabrzmiały lub zwiotczały. To wspaniałe zioło o działaniu ściągającym, które może być używane dla łagodzenia podrażnienia błon śluzowych.
Mawiają co Szałwia ma szczególne powinowactwo do jamy ustnej i gardła co przekłada się na stosowanie dla łagodzenia bólu gardła, leczenia owrzodzeń jamy ustnej, owrzodzeń, krwawienia dziąseł a także opryszczki (wyciągi z Szałwii są często składnikiem proszków i past do zębów a także płynów do płukania ust).
Współcześni badacze nadrabiają zaległości w temacie szałwii. W badaniach klinicznych porównano wpływ ekstraktu z Szałwii i ekstraktu z Jeżówki względem działania sprajów zawierających antyseptyczną chloroheksydynę i znieczulającą lidokainę u pacjentów z bólem gardła. Ekstrakt z szałwii i jeżówki wykazał lepsze wyniki niż chloroheksydyna i lidokaina w zmniejszaniu objawów bólu gardła już po trzech dniach. Inne badanie wykazało, że płynny wyciąg z szałwii działał także efektywnie w zmniejszaniu bólu spowodowanego wirusowym zapaleniem gardła. W 2019 badania in vitro wykazały, że ekstrakty z szałwii wykazują silną aktywność przeciwbakteryjną wobec patogenów jamy ustnej takich jak Staphylococcus, Streptococcus i Candida. - Poprawia trawienie
Smak szałwii jest zarówno gorzki, jak i ostry i nieziemsko aromatyczny co przekłada się na wspomagania trawienia. Zioło jest także cudownym środkiem wiatropędnym, łagodzi bolesne wzdęcia i gazowanie, znosi „zastój trawienny” (kiedy jesz i czujesz, że masz kluchę w brzuchu). Dodatek szałwii do potraw lub lekka herbatka po obfitym posiłku jest zatem bardzo wskazana. Znane jest także łagodzenie bolesnych skurczy jelit przez to zioło. Szałwia jest szczególnie odpowiednia dla osób, które nie mogą dobrze trawić tłuszczów. - Wspomaga osoby z cukrzycą typu 2
Szałwia ma wiele zalet dla osób z insulinoopornością i cukrzycą typu 2 – poprawia wrażliwość na insulinę i obniża niezrównoważony poziom cholesterolu.
Wiele badań potwierdziło, że pacjenci z cukrzycą typu 2, którzy przyjmowali szałwię przez trzy miesiące, mieli znacznie obniżony poziom cukru we krwi notowany dwie godziny po posiłku. Szałwia była również badana pod kątem stosowania wraz z lekami farmaceutycznymi u chorych na cukrzycę typu 2. Pacjenci przyjmujący szałwię mieli obniżony poziom glukozy na czczo i dwie godziny po posiłku, HbA1c (frakcji hemoglobiny glikowanej), cholesterol całkowity, trójglicerydy i LDL-C oraz podwyższony HDL-C w porównaniu z osobami nie stosującymi zioła. - PCOS czyli zespół policystycznych jajników, jest chorobą często ściśle związaną z insulinoopornością i cukrzycą typu 2. Badania kliniczne na ludziach przeprowadzone w 2020 roku wykazały, że pacjenci przyjmujący 330 mg ekstraktu dziennie przez osiem tygodni wykazywali znaczną poprawę wskaźników insulinooporności w porównaniu z osobami przyjmującymi placebo. Pacjenci z PCOS często doświadczają bolesnych miesiączek i ciężkiego PMS. W tym samym roku przeprowadzono badania kliniczne pośród studentek uczelni amerykańskich, które wykazały, że przyjmowanie 500 mg wyciągu z szałwii raz dziennie przez dwa kolejne miesiące znacznie zmniejsza występowanie fizycznych i psychicznych objawów PMS niż osoby przyjmujące placebo.
fot: Herbs with Rosalee
Cóż, oto moi Kochani przedstawiłem Wam Dary Szałwii, które świadczą, że wykracza ona poza zwykłą przyprawę kulinarną.
Teraz odrobina dobroci czyli recepturek
Herbatka na ból gardła – aromatyczna i ziemista herbata łagodzi ból, kaszel, przekrwienie i zaczerwienienie gardła. Może być pita często, gdy jesteście chorzy lub po prostu cieszyć się nią jako herbatą po obiedzie, by wspomóc trawienie.
- 1 łyżka suszonych liści szałwii ( Salvia officinalis)
- 2 łyżeczki suszonych liści tymianku (Thymus vulgaris)
- jeden grubszy plasterek cytryny lub ćwiartka jeśli tak lubicie
- miód lub inny preferowany „słodzik”
- Zaparzcie ziółka w dwóch szklankach właśnie zagotowanej wody, nakryjcie pokrywką i zostawcie dla nasączenia przez 5 do 7 minut by następnie odcedzić.
- Wyciśnijcie kawałek cytryny do herbaty i dodaj jej kawałek do naparu.
- Dodajcie miodu lub innego słodzika wedle uznania.
Olełum Szałwijowe – ot zwyczajny macerat olejowy, dawniej często stosowany do nacierania mięsiwa podczas pieczenia a także jako przyprawa do sosów, jednakże mający także swoje zastosowanie terapeutyczne.
- szklankę liści szałwii (najlepsze są te świeżo zerwane)
- 300 ml oliwy lub oleju słonecznikowego lub z pestek winogron
- W słoju równomiernie rozłóżcie liście, skropcie je odrobiną wódki i pozostawcie na kwadrans w zakręconym słoiku
- Następnie zalejcie ciepłym olejek ( o temperaturze 50-60oC) o odstawcie na dwa tygodnie na nasłonecznionym parapecie
- Po tym czasie zlejcie olej, wyciśnijcie liście a otrzymaną cześć płynną dodatkowo przefiltrujcie. Najlepiej trzymać w ciemnych flaszencjach.
Ci z Was, którzy chcieli by gruntowniej zaznajomić się z ziółkiem mogą zajrzeć do szerszych opracowań:
http://www.gramzdrowia.pl/arzt-henry-rozanski/herb/szalwia-lekarska-salvia-offlcinalls-labiatae.html
oraz do wpisów archiwalnych dostępnych w kopii Wayback:
W opracowaniu posłużyłem się także zapiskami Rosalee de la Forêt
Starozgredowy Świat 