Hyćka i jej krewniacy

Hyćka

Poznajcie kochani Moją ulubienicę i jej wszystkich krewnych z całego świata.

wpis archiwalny z 2 Listopada 2015

Rodzina Sambucus podzielona jest na grupy:

  • Czarnojagodowych
    występujących w cieplejszych częściach Europy i Ameryki Północnej w kilku regionalnych odmianach. To duże krzewy, osiągają 3÷8 m wysokości, od czasu do czasu małe drzewa do 15 m wysokości i średnicy pnia nawet do 30÷60 cm. Kwiaty zebrane są w płaskie baldachimy; owoce zazwyczaj są czarne lub z sinym kolorem niebieskim. Należą tu:
  1. Sambucus australis – Bez południowy Maquiberry występujący w Ameryce południowej na terenie Boliwii, Brazylii i Peru pomimo iż natywnie pochodzi z Australii gdzie niestety wyginął.
    Bez południowy Maquiberry (Sambucus australis)Bez południowy Maquiberry owoce
  2. Sambucus canadensis – Bez kanadyjski występujący w wschodniej części Ameryki północnej – jego owoce są niebiesko-czarne
    Bez kanadyjski (Sambucus canadensis)Bez kanadyjski owoce
  3. Sambucus cerulea – Bez woskowy (syn. Sambucus coerula, Sambucus glauca), inaczej Bez niebieski. Występuje w zachodniej części Ameryki północnej. Owoce o kolorze ciemno-granatowym z połyskującym nalotem dającym im piękną, błękitną barwę
    Bez woskowaty (Sambucus cerulea)Bez woskowaty owoce
  4. Sambucus javanica – Bez jawajski zwany też chińskim, występuje w południowo-wschodniej Azji (Bhutan, Birmia, Kambodża, południowe Chiny, Indie, Indonezja, Japonia, Laos, Malezja, Filipiny, Tajlandia i Wietnam)
    Bez jawajski (Sambucus javanica) kwiatyBez jawajski owoce
  5. Sambucus lanceolata – Bez lancetowaty, występujący endemicznie na wyspie Madera
    Bez lancetowaty (Sambucus lanceolata)Bez lancetowaty owoce
  6. Sambucus nigra – Bez czarny znany dobrze, pospolity na obszarze Europy i zachodniej Azji
    Bez czarny (Sambucus nigra)Bez czarny owocew obrębie Bzu czarnego wyhodowano kilka barwnych kultywarów, są one zgrupowane jako tzw forma porphyrophylla
    Bez c. f.porphyrophylla Black Beauty.jpgBlack Beauty
    Bez c. f.porphyrophylla Black Lace
    Black Lace

    Bez c. f.porphyrophylla Black TowerBlack Tower
    Bez c. f.porphyrophylla EvaEva
    Sambucus 'Black Beauty'Gerda

  7. Sambucus mexicana – Bez meksykański, endemiczny dla pustyni Sonora, jego liście jako jedyne mają błękitny połysk
    Bez meksykański (Sambucus mexicana)Bez meksykański owoce
  8. Sambucus palmensis – Bez kanaryjski porastający wyłącznie te wyspy
    Bez kanaryjski (Sambucus palmensis)Bez kanaryjski owoce
  9. Sambucus peruviana – Bez peruwiański Sauco występujący w północno-zachodniej części Ameryki południowej.
    Bez peruwiański Sauco (Sambucus peruviana) Pomimo swoich zielonych owoców włączony został do grupy czarnojagodowych ze względu na pozostałe cechy morfologiczne.
    Bez peruwiański Sauco owoce
  10. Sambucus simpsonii – Bez florydzki Simpsona, porastający tereny południowo-wschodnie Stanów Zjednoczonych; owoce ma niebiesko-czarne.
    Bez florydzki Simpsona (Sambucus simpsonii)Bez florydzki Simpsona owoce
  11. Sambucus velutina – Bez welwetowy spotykany w południowo-zachodniej części Ameryki północnej; jego nazwa pochodzi o delikatnych w dotyku, omszonych liści; owoce ma niebiesko-czarne.
    Bez welwetowy (Sambucus velutina)Bez welwetowy owoce

Sambucus melanocarpa  stanowi nie lada problem dla botaników – część z nich uważa go jako podgatunek Sambucus racemosa, a część jako gatunek pośredni pomiędzy grupami czarno i czerwono jagodowymi. Ten bez posiada kwiatostany w formie okrągłej wiechy i wytwarza czarne owoce. Nazywany jest też Rocky Mountain Elder ze względu na obszar występowania – Góry Skaliste i Sierra Nevada.
Bez Gór Skalistych (Sambucus melanocarpa)Bez Gór Skalistych owoc

  • Czerwonojagodowych oparty zasadniczo na gatunku Sambucus racemosa spotykanym w chłodnej części Hemisfery Północnej z licznymi odmianami regionalnymi. To zazwyczaj niskie krzewy sporadycznie osiągające 3÷4 m wysokości. Kwiaty zebrane są w kuliste wiechy, owoce oznaczają się kolorem czerwonym lub jasno czerwonym. Należą tu:
  1. Sambucus callicarpa – Pacyficzny bez koralowy (Pacific Coast Red Elder) występujący na zachodnim wybrzeżu Pacyfiku wzdłuż Ameryki północnej
    Bez pacyficzny (Sambucus callicarpa)Bez pacyficzny owoce
  2. Sambucus chinensis – Chiński bez koralowy (Chinese Red Elder) występujący na terenach górskich Azji wschodniej i wytwarzający przepiękne pomarańczowe jagódki
    Bez chiński (Sambucus chinensis)Bez chiński owoce
  3. Sambucus kamtschatica – Kamczacki bez koralowy (czasem ujmowany jako podgatunek Sambucus racemosa) endemiczny dla obszaru Kamczatki i cechuje się ciemnoczerwonymi owocami
    Bez kamczacki (Sambucus kamtschatica)Bez kamczacki owoce
  4. Sambucus latipinna – Koreański bez koralowy (Korean Red Elder) spotykany na Półwyspie Koreańskim oraz na obszarze południowo-wschodniej Syberii
    Bez koreański (Sambucus latipinna)Bez koreański owoce
  5. Sambucus microbotrys – Górski bez koralowy (Mountain Red Elder) występujący na terenach górzystych południowo-zachodniej części Ameryki północnej
    Bez górski (Sambucus microbotrys)Bez górski owoce
  6. Sambucus pubens – Amerykański bez koralowy (American Red Elder) występujący powszechnie w północnych obszarach Ameryki północnej
    Bez amerykański (Sambucus pubens)Bez amerykański owoce
  7. Sambucus racemosa – Europejski bez koralowy spotykany w północnych rejonach Europy, północno-zachodniej części Azji i w centralnej części Ameryki północnej. Potocznie ten bez nazywany jest Kalinką (nie mylcie z Kaliną koralową)
    Bez koralowy (Sambucus racemosa)Bez koralowy owoce
  8. Sambucus sibirica – Syberyjski bez koralowy (Sibirian Red Elder) endemiczny dla Syberii
    Bez syberyjski (Sambucus sibirica)Bez syberyjski owoce
  9. Sambucus sieboldiana – Japoński bez koralowy (Japanese Red Elder) spotykany na Wyspach Japońskich i Półwyspie Koreańskim
    Bez japoński (Sambucus sieboldiana)Bez japoński owoce
  10. Sambucus tigranii – Bez armeński zwany też Kaukaskim bzem koralowym (Caucasus Red Elder) spotykany w południowo-zachodniej części Azji na terenach górzystych
    Bez armeński (Sambucus tigranii)Bez armeński owoce
  11. Sambucus williamsii – Bez koralowy Williamsa (North China Red Elder) spotykany w północno-wschodniej części Azji
    Bez Williamsa (Sambucus williamsii)Bez Williamsa owoce
  • Australijskich
    to w zasadzie dwa gatunki porastające teren Australazji. Tworzą stosunkowo gęste, niewysokie krzewy sporadycznie osiągające wysokość 3 metrów. Kwiatostany mają formę wiechy. Owoce wybarwione są na kolor biało-kremowy lub żółty. Należą tu
  1. Sambucus australasica– Bez żółty spotykany na Nowej Gwinei i we wschodniej Australii o nieziemskich żółtych owocach
    Bez żółty (Sambucus australasica)Bez żółty owoce
  2. Sambucus gaudichaudiana– Bez biały zwany spotykany w cienistych zaroślach południowo-wschodniej Australii wytwarzający kremowobiałe owoce
    Bez biały (Sambucus gaudichaudiana) kwiatyBez biały owoce

 

  • Karłowatych

    Są one, w przeciwieństwie do innych gatunków roślinami zielnymi, tworząc co roku nowe odrosty z systemów korzeniowych. Osiągają zazwyczaj wysokość 1,5÷2 m. Każda z łodyg zakończona jest dużym płaskim baldachem białych kwiatów, które dojrzewając wytwarzają gęste grona błyszczących jagód. Należą tu:
  1. Sambucus adnata – Azjatycki bez karłowaty (Asian Dwarf Elder) rosnący na obszarze Himalajów i Tybetu. Wytwarza czerwone owoce
    Bez azjatycki karłowaty (Sambucus adnata)Bez azjatycki karłowaty
  2. Sambucus ebulus – czyli nasz rodzimy Bez Hebd spotykany na obszarze Europy środkowej i południowej, na terenach północno-wschodnich Afryki i południowo-zachodnich Azji. Wytwarza czarne owoce
    039004

Wszystkie, niezależnie od szerokości geograficznej są wykorzystywane leczniczo i mają bardzo zbliżone właściwości a co za tym idzie zastosowanie w lecznictwie ludowym.

Bez hebd (Sambucus ebulus)

4 uwagi do wpisu “Hyćka i jej krewniacy

  1. Szanowny Zgredzie Stary chyba jak ja, czytasz w ogóle komentarze pod swoimi wpisami? Jeśli tak, to dlaczego nie sprzątniesz tych śmieci powyżej? Ktoś jakieś linki do reklam wstawia.
    A co do tematu sambucus, to oczywiście przetwarzam owoce czarnego, natomiast żadnych syropów z kwiatów nie kręce, bo cukru zawsze spożywamy za dużo. Mam zamiar posadzić s. caerulea czyli błękitny, bo zdaje sie, że to jedyny bez dla środkowej Polski, który da rade na słabej glebie. Poza tym, jedyny też, którego owoce można jeść na surowo, oczywiście w rozsądnej ilości.

    Polubienie

      • Mam wiarygodne informacje od kogoś w Kraju, kto ma krzewy błękitnego bzu, że zjada owoce na surowo i są lepsze od czarnego. Wyczytałem też w amerykańskim necie że dawnym indianom też nie szkodziło. Pewnie wrażliwszym już mała ilość może zaszkodzić i na pewno zjadanie codziennie nie jest zbyt zdrowe

        Polubienie

Skomentuj

Wprowadź swoje dane lub kliknij jedną z tych ikon, aby się zalogować:

Logo WordPress.com

Komentujesz korzystając z konta WordPress.com. Wyloguj /  Zmień )

Zdjęcie na Facebooku

Komentujesz korzystając z konta Facebook. Wyloguj /  Zmień )

Połączenie z %s