Wielu z Was zapewne zdiagnozowało u siebie typową letnią dolegliwość – Fireweed Fever (Gorączka Iwana). Objawia się ona niezdolnością do pozostawania w pomieszczeniach z irracjonalnym poczuciem, że sen jest marnotrawstwem czasu a zamiast niego musicie rozpocząć wypełnianie spiżarni, zamrażarki i wszystkich dostępnych półek i szafek „Iwanem”.
Ludzie zaatakowani Gorączką Iwana często zaniedbują sprzątanie, pranie i zmywanie. Można ich zobaczyć wśród pól biegnących w kierunku każdego łanu kwiatów w kolorze magenta, lub zatrzymujących się nagle samochodem w środku drogi kiedy kątem oka wypatrzą ten kolor…

Wierzbówka kiprzyca, Fireweed, Rosebay Willowherb, Kiprzyca czyli w dostępnych przekazach i mówionych i pisanych naszych wschodnich sąsiadów:

• Богородицына трава
• Боровое зелье
• Ванька болотный
• Ванька-Чай
• Верба трава
• Дикая конопля
• Дятельник
• Дрема
• Дремуха 
• Елушник
• Иван-Чай
• Кипрей
• Кипрейник
• Коневник
• Копыл трава
• Копорка
• Копорский Чай
• Копоть
• Кочкин
• Красный Uвняк
• Красный Цвет
• Крекун
• Краснушка
• Курильский чай
• Купрей
• Маточник
• Мельничник
• Огненная трава
• Плакун
• Полевой Чай
• Скрыпник
• Трава Святого Антония
• Хлебница

Dawniej zwana Wierzbownicą wąskolistną Epilobium angustifolium należy do grupy Wierzbówek (Chamaenerion) występującej na całej północnej hemisferze. Nazwa rodzaju pochodzi od greckich słów χαμαη (chamai = niski) i νepίοσ (nerios = oleander) co nawiązuje do pokroju roślin. W Polsce występują dwa gatunki tego rodzaju – Wierzbówka nadrzeczna (Chamaenerion palustre syn. Chamaenerion angustissimum) oraz wspomniana na wstępie Wierzbówka kiprzyca (Chamaenerion angustifolium).

Nadszedł czas by dokładniej pochylić się nad niesamowitym ziołem jakim jest ów Kipriej.  Należy ona do bardzo interesujących ziół o szerokim zakresie zastosowania.

Nie będę w tym miejscu rozpisywał się ani nad systematyką, ani nad morfologią rośliny, ani nad jej preferencjami względem „siedziby” jak robi to wielu lecz skupię na kilku istotnych elementach, które niestety wciąż kuleją i są bezwiednie powielane:
Historia Iwan-Czaju sięga połowy XIX wieku gdzie po raz pierwszy ludność rejonu Koporie w okręgu petersburskim rozpoczęła produkcję herbaty z fermentowanych liści Kiprzycy i stąd spotykana nazwa „Koporsky Chai”. Pierwotnie stosowane zioło Wierzbówki było zwyczajnym rozdrobnionym i wysuszonym surowcem zatem dostępne w internecie mitologizowanie jako byłby to Napój Słowian, Celtów i Wikingów są mocna naciągane i rozmijające się z historią. W tradycji ludów zamieszkujących północna hemisferę zbiór surowca był pełen (zarówno liście, kwiaty, niedojrzałe strąki nasienne jak i młode wiosenne pędy) a jego suszenie odbywało się w miejscach zacienionych i przewiewnych.

fot: Kimberly Vardeman

Kiprzyca naturalnie występuje nie jako pojedyńcze rośliny lecz w postaci całych łanów. Stąd też w wielu krajach traktuje się ją jako cenną roślinę miododajną a pozysk miodu kształtuje się w tych rejonach na poziomie przekraczającym 600 kg z hektara połaci zarośniętej tym ziołem. Fińscy badacze potwierdzili silne właściwości przeciwdrobnoustrojowe miodu kiprzycowego pozyskiwanego z miejsc masowego występowania tej rośliny względem m.in. bakterii jak:

• Streptococcus pneumoniae
• Streptococcus pyogenes
• Staphylococcus aureus
• oraz metycylino-opornych Staphylococcus aureus (MRSA)

Kiprzyca jest nie tylko rośliną zielarską lecz także cennym materiałem paszowym o wydajności zielonej masy sięgającej 60 ton z hektara. O dziwo – w rejonach subarktycznych jedna roślina swobodnie potrafi przeżyć do PIĘTNASTU LAT. Potrafi rosnąć zarówno na glebach o wysokiej kwaśności (pH 4.0÷4.2) jak i na glebach obojętnych o pH 6.0÷6.5.

Wróćmy jednak do znaczących różnic w składzie poszczególnych części rośliny

(niestety teraz zacznie się odrobina trudnego i nudnego tekstu)

Dokładną ich analizą prowadzą obecnie głównie rosyjscy badacze tacy jak Menaylo, Pavlenko, Polezhaeva i Valov:
Kłącza Wierzbówki zawierają głównie składniki spichlerzowe (skrobia, cukry i pektyny w ilości do 15%), niewielkie ilości alkaloidów 0.1%, tanin 3÷20%, kwasy fenolokarboksylowe (głównie kwas galusowy), flawonoidy oraz kwasy tłuszczowe.
Łodygi natomiast zawierają głównie taniny w ilości 4÷6%.
Kwiaty prócz śladowych ilości alkaloidów i tanin zawierają sporą ilość witaminy C bo aż do 580 mg% w 100 gramach surowca; płatki kwiatów bogate są w antocyaniny; pyłek ma wysoką zawartość kwasów tłuszczowych (linolowy i palmitynowy).
Torebki nasienne zaś obfitują we flawonoidy (seksangulyretina, kaempferol, quercetyna, myrityna) natomiast w nasionach przeważają kwasy tłuszczowe.
Liście zawierają substancje śluzowe, pektyny, lycopen, lignany (do 21.67%), chlorofil oraz beta-karoten (do 4.16%), cukry, kwasy organiczne (2, 9%), kumaryny, flawonole, alkaloidy (0.1÷1%), anthocyaniny (do 30.11%), tanniny (5.65÷20%), trójterpenoidy (1.3÷1.9%) oraz olejki eteryczne.

Badania w wielu ośrodkach potwierdziły pewną charakterystykę: liście charakteryzują się kumulacją tannin, kwiaty zawierają głównie flavonoidy i anthocyaniny natomiast w łodydze zawartość związków fenolowych jest najniższa. Spośród flawonoidów w liściach przeważają: micvelianina (33.62 mg/g) oraz quercetin-3-C-galactozyd (7.82 mg/g). W kwiatach dominują afcelina (28.85 mg/g) i kaempferol-3-0-glucuronid (21.93 mg/g). Głównym flawonoidem występującym w łodydze jest także micvelianina i kaempferol lecz w znacznie niższych wartościach (6.97 mg/g i 1.79 mg/g). Takie wartości podają rosyjscy badacze. Skandynawowie badając surowiec występujący w swoich rejonach wykryli obecność także ellagotanin takich jak enoteina-B (51.29÷107.79 mg/g) oraz gallotanin.

Dobra – chyba Was już zanudziłem choć znam wielu, którzy w tym miejscu dopiero się rozkręcili jednak nie jest to tak spora grupa by powielać po raz kolejny badania dostępne w przypisach. Będą chcieli to znajdą dla siebie więcej profesjonalnych informacji.

W zielarstwie ludowym napary z Kiprzycy stosowane były jako środek przeciwgorączkowy; ściągający; zmiękczający, osłaniający i gojący rany; stosowany do leczenia wszelkich „skrofuli”; także niwelujący bóle głowy, hamujący ataki padaczki, a także jako łagodny surowiec nasenny.

Od dawna znana jest różnorodna aktywność wyciągów z Wierzbówki: działanie przeciwutleniające, przeciwzapalne, antyandrogenne, przeciwproliferacyjne, przeciwgrzybicze, przeciwbakteryjne oraz antynocyceptywne.
Połączenie grupy pirogalicznej w śluzach i taninach pomaga w normalizacji aktywności jelit, a także w chorobach zapalnych gruczołu krokowego, żołądka, pęcherza moczowego, nerek, w leczeniu łagodnego rozrostu gruczołu krokowego. Obecność substancji pektynowych i duża ilość kwasów organicznych przyczyniają się do detoksykacji organizmu ludzkiego. Flawonoidy mają działanie wzmacniające naczynia włosowate, które leży u podstaw działania przeciwskurczowego, przeciwnowotworowego i przeciwzapalnego. Kiprzyca ma także działanie przeciwbólowe, przeciwgorączkowe, rozszerzające naczynia, działanie przeciwbakteryjne dzięki obecności w jego składzie kumaryn. Fitoestrogeny, fitogonadotropiny i lektyny zawarte w liściach działają tonizująco, anabolicznie.

Na początku lat siedemdziesiątych grupa radzieckich naukowców z kwiatostanów Kiprzycy zebranych w fazie masowego kwitnienia wyprodukowała lek Hanerol, który wykazywał działanie przeciwnowotworowe. Hanerol sklasyfikowano do grupy hydrolizowalnych tanin, głównymi składnikami są kwasy galusowy i chinowy, izoflawon oraz pochodne kwasu elagowego. Zawartość galu w kwasie galusowym i jego pochodnych hamuje rozwój i indukuje apoptozę komórek nowotworowych. Działanie Hanerolu było niestety selektywne i ograniczało się tylko do niektórych rodzajów nowotworów takich jak np rak płaskonabłonkowy. Zgodnie z spektrum działania odpowiada grupie antymetabolitów, do której należy na przykład 5-Fluorouracyl. Farmakolodzy udowodnili podobieństwa do działania wyciągu z silnym lekiem Aminazyną – aminazyna ma negatywne skutki uboczne w postaci zwiotczania mięśni szkieletowych, co ogranicza ruch pacjentów przyjmujących ten lek, podczas gdy wyciągi z zioła nie wykazywały takich właściwości. Wysoka zawartość witaminy C w liściach sprawiła, że Wierzbówka jest surowcem dla suplementu diety Neurostabil.

Współcześnie wielu naukowców odkrywa nowe rodzaje aktywności farmakologicznej wyciągów z Wierzbówki. Na przykład naukowcy z Chorwacji i Węgier dowiedli, iż nie tylko alkoholowe lecz także wodne wyciągi mają wyraźne działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze, a zioło Wierzbówki może znaleźć zastosowanie w wykonywaniu środków dezynfekujących. Nie stwierdzono znaczących różnic w aktywności przeciwdrobnoustrojowej pomiędzy ekstraktami alkoholowymi z liści lub kwiatów wierzbówki oraz wyciągami z kwiatów Bzu czarnego. Wykazano także, iż napary z Wierzbówki hamują rozwój wirusa opryszczki co de facto oznacza skuteczne działanie nie tylko na klasyczną opryszczkę, ale również na ospę i półpasiec. 

Kipriej wycisza układ nerwowy – o tym wiedziano od dawna lecz obserwowany efekt jest wyraźnie słabszy aniżeli Kozłka lekarskiego jednakże oferuje jako dodatkowy bonus właściwości przeciwdrgawkowe, których waleriana niestety nie posiada. Ekstrakty wodne (głównie napary) są modulatorem nastroju, zmniejszają agresywność, obniżają poziom stresu wykazując umiarkowane działanie uspokajające. Napary z ziela mają wpływ na układ nerwowy zmniejszając jego napięcie. Z tego powodu takie herbatki nasilają działanie tabletek nasennych i uspokajających o czym TRZEBA pamiętać. Sam napar rozluźnia mięśnie szkieletowe specyficznie, powodując ich umiarkowanie napięcie i normalizację co w rezultacie daje działanie przeciwdrgawkowe.

W ostatnich latach można natknąć się na wiele negatywnych opinii dotyczących ziół zawierających alkaloidy pirolizydynowe. Na tej liście niestety też znajduje się Kiprzyca. Jednak badania przeprowadzone współcześnie nad wpływem wyciągów z zioła na poszczególne narządy wykazały brak znaczącego działania hepatotoksycznego nawet w warunkach in vitro.

Ogromnym zainteresowaniem wśród naukowców cieszy się występująca w Kiprzycy Enoteina-B. Jest to dimer makrocyklicznej elagotaniny, która jest jednym z głównych biologicznie aktywnych składników uzyskiwanych z odwarów liści zioła. Badania wykazały, że związek ten wykazuje znaczące właściwości antyoksydacyjne, aktywność przeciwbakteryjną a także przeciwwirusową. Efekt terapeutyczny wynika z bezpośredniego udziału w modelowaniu odpowiedzi komórkowej. Wykazano aktywność przeciwnowotworową Enoteiny-B. Możliwe, że nie tylko indukuje on interleukinę-1β, ale również moduluje funkcję fagocytów i zwiększa produkcję interferonu gamma (IFN-γ). Ze względu na wysoką zawartość tego związku wyciągi z Wierzbówki są wysoce aktywne względem komórek raka prostaty co w połączeniu z właściwościami hamowania enzymu 5-alfa reduktazy i aromatazy (przekształcających testosteron w dehydrotestosteron DHT), z blokowaniem receptorów DHT w gruczole krokowym i w skórze, zapobiegając niepożądanemu oddziaływaniu tego hormonu na chory gruczoł krokowy daje cenny środek wspomagając walkę z tego typu nowotworami.

I to by było na tyle Nudnych Nudności – teraz coś dla ciała

Na początek Iwan Czaj czyli fermentowane liście. Nie zrywajmy całych roślin bo często są to młode osobniki z niedostatecznie rozwiniętym systemem kłączy i rozłogów by w kolejnych latach na nowo się odrodzić. Zerwijmy część liści, najlepiej te młode i dorodne, by roślina miała możliwość wytworzenia nasion i ponownego się rozsiania. Nie będziemy wówczas rozczarowani pustą miejscówką w kolejnym roku po niefrasobliwych zbiorach. Podobnie postępujmy z kwiatami i niedojrzałymi strąkami. Zatem do pracy.

Zebrane liście dawniej pozostawiano na kilka godzin by zwiędły. Potem je rolowano lecz już na początku XX wieku zaczęto stosować maszynki do mielenia mięsa co sprawiało iż Iwan-Czaj zyskał formę herbaty granulowanej. Taki zmielony surowiec upychamy ciasno w słoju i zamykamy wystawiając najlepiej na nasłoneczniony parapet lecz unikajmy zbyt wysokiej temperatury bo ona może zniszczyć enzymy odpowiedzialne za proces fermentacji. Po około dwunastu godzinach (liście łapią przyjemną brunatną barwę) otwieramy słój, rozkładamy surowiec równomiernie cienką warstwą i suszymy w temperaturze nie przekraczającej 100’C przez godzinę. Na koniec do szczelnego słoja i można delektować się otrzymanym specyjałem.

Podobną techniką wykonuje się także fermentowaną herbatę z kwiatów tzw Carski Czaj oraz z niedojrzałych (najlepiej świeżo zawiązanych) strąków nasiennych znanym w Rosji jako Puszystoi. Możecie też pobawić się w dodatkowe aromatyzowanie ulubionymi suszonymi owocami, miętą lib cytryną.

Domowych specyjałów jakimi obdarowuje Wierzbówka kiprzyca jest więcej – szczególnie na Alasce popularne są Fireweed Jelly. Dzięki uprzejmości Zielich zza Wielkiej Wody (na Alasce właśnie rozpoczął się sezon na Kiprzycę) mam dla Was recepturkę na ten rarytasik:

• 8 szklanek kwiatu Kiprzycy
• 1/4 szklanka świeżo wyciśniętego soku z cytryny
• 4 1/2 szklanki wody
• 2 paczki pektyny (vege-gel, sure-jell)
• 5 szklanek miałkiego cukru

1. Zebrane kwiaty Kiprzycy odseparuj od ewentualnych listeczków.
2. Umieść w dużym garnku, dodaj soku z cytryny i wodę (wielu poleca sok z limonki jako bardziej wyrazisty w aromacie)
3. Zagotuj na małym ogniu przez dziesięć minut delikatnie mieszając (kolor powinien delikatnie intensywnieć w trakcie gotowania)
4. Odcedź uzyskany płyn to innego naczynia i rozpuść w nim pektynę.
5. Zagotuj raz jeszcze dodając po szklance cukru mieszając, by równomiernie sie rozpuścił
6. Gotuj jeszcze przez minutę po rozpuszczeniu się całego cukru
7. Rozlej do słoików, zamknij i pozostaw na noc do ostygnięcia

Kolejna nowinka od Alaskańskiej Zielichy to Fireweed Wine – proste, niesamowite i cudowne w kolorze. Obfitość Kiprzycy na Alasce i krótki sezon wegetacji skłania żyjących tam ludzi do wykorzystywania wszelkich darów natury.

Co potrzeba:

• 1 torba galonowa (o objętości 3,7854 litra) płatków
• 5 galonów wody (półtorej wiaderka 10 litrowego) 
• 4 lbs cukru (czyli niecałe dwa kilo)
• drożdże typu Champagne 

Dalej jak zwykle wszystko do gąsiora, można dodać szklankę sułtanek i skórkę z jednej lemonki dla aromatu. Postępować jak z klasycznym winem. Po zlaniu i filtracji uzyska głęboki, różowy kolor – smacznego

Fireweed Syrup by Sheila McCleary – cudowna zielicha z Alaski podesłała mi tą receptę kilka lat temu

potrzebujecie:

• 1 ½ szklanki gęsto upakowanych kwiatów Wierzbówki
• 2 ¼ szklanki wody
• 3 ½ szklanki cukru
• 2 łyżki stołowe soku z cytryny
• słoiki lub butelki (sugeruję max ćwierć litrowe)

Jeśli chcielibyście użyć miodu jako słodzika, wówczas zastosujcie równe części „soku” i miodu (na jedną szklankę surowego „wstępnego soku” dajecie jedną szklankę miodu).

zatem do roboty:

1. Najpierw kwiaty – będziecie potrzebować wielu kwiatów, więc musicie nazbierać pełną torbę na zakupy pełną wierzchołków roślin (uważajcie na bzyczki – one też kochają te kwiaty i może dojść do walki o dobroci)
2. Teraz nudna część: ściąganie kwiatów. Potrzebujecie tylko kwiatów, a nie łodyg lub liści, bo dają podłą goryczkę
3. Teraz gary w dłoń:
   Zagotujcie wodę. Wrzućcie do niej kwiaty gotujcie aż zblaknie ich kolor. Wówczas odcedźcie otrzymany „wstępny sok” do miski.
4. Jeżeli dosładzacie cukrem:
   Wlejcie do większego garnka „wstępny sok i dodajcie cukru – ważna jest proporcja by na szklankę „wstępnego soku” dać półtorej szklanki cukru – dokładnie wszystko wymieszajcie i ponownie zagotujcie kontynuują pyrkanie na małym ogniu przez dziesięć minut stale delikatnie mieszając – nie odchodźcie bo może się to źle skończyć!
5. Na koniec dodajcie sok z cytryny lub co bardziej ciekawi sok z limonki
6. Jeżeli dosładzacie miodem:
   Wlejcie do garnka równe ilości „soku” i miodu. Doprowadźcie mieszaninę do wrzenia i postępujcie jak wyżej. Miód spowoduje, że syrop będzie miał cieńszą konsystencję niż cukier. Na koniec również dodajcie sok z cytryny
7. Wlewacie do wyparzonych słoików lub buteleczek jeszcze gorące i zakręcacie. Taki sok wytrzyma całą zimę w spiżarni lecz po otwarciu powinien być przechowywany w lodówce.

Wszystko gotowe – teraz tylko się delektować

 

Ci z Was, którzy zapragną dokształcić się w temacie leczniczych właściwości nie tylko Wierzbówki kiprzycy lecz i pozostałych Wierzbownic (bo właściwości mają zbliżone) mogą zajrzeć do monografii dr Henryka Różanskiego

http://luskiewnik.strefa.pl/farmakologia/epilobium.html

• Żródełka:
  1. Annenkov N.I. Botanical dictionary. SPb. Academy of Sciences, 1878
  2. Barnaul O. Herbal medicine for patients with bronchopulmonary diseases. 2008
  3. Valov R.I. Pharmacognostic study of the aerial parts of Chamaenerion angustifolium (L.) Scop. Dis. Cand. farm sciences. Ulan-Ude, 2012
  4. Zabelkin N.A., Ulanova N.G. Ivan tea narrow-leaved. Biological flora of the Moscow region. Issue 11. Moscow Argus, 1995
  5. Zlobina T. The healing power of Altai. Barnaul, 2009
  6. Koroleva A.S., Krasnoborov I.M., Penkovskaya E.F. The determinant of plants of the Novosibirsk region. Novosibirsk Science. Siberian Branch, 1973
  7. Korsun V.F., Viktorov V.K. and others. Russian Ivan tea. Moscow Artes, 2013. s.140
  8. Koscheev A.K. Wild edible plants in our diet. Moscow, 1981
  9. Krasnoborov I.M., Lomonosova M.N., Shaulo D.N., Vibe E.I., Zhirova OS, Korolyuk E.A., Krasnikov A.A., Snytko O.N., Tupitsyna N.N. The determinant of plants of the Novosibirsk region. Novosibirsk Science. Siberian Enterprise of RAS, 2000
  10. Kukina, TP, Salnikova, OI, Frolova, T.S. Lipophilic components of willow and other wicker wort – basis for the production of biologically active drugs. Sat scientific tr. II Intern. congress of phytotherapeutists and herbalists. „Modern problems of phytotherapy and ethnic herbalism.” Moscow, 2010
  11. Kukina, T.P., Salnikova, O.I., Frolova, T.S. Triterpenic acids of the vegetative and generative organs of Chamanerion angustifolium. Proceedings of the IV All-Russian Conference „New Advances in Chemistry and Chemical Technology of Plant Raw Materials.” Barnaul, April 21-23, 2009
  12. Kukina, TP, Frolova, TS, Salnikova, O.I. Lipophilic acid willow-leaf tea. Chemistry of plant materials. 2014. No. 1
  13. Lebedev V.P. Clinical herbal medicine. Novosibirsk, 2003
  14. Maxyutina, NP, Sereda, PI, Abudeith, Z.Kh., Bryuzgina, TS The study of the fatty acid composition of the narrow-leaved (willow-herb) lipid complex. Phototherapy. Chasopie. 2010. No. 4
  15. Makhov A.A. Green pharmacy: Medicinal plants of the Krasnoyarsk Territory. Krasnoyarsk, 1986
  16. Minaev V.G. Medicinal plants of Siberia. Novosibirsk, 1991
  17. Polezhaeva I.V. The study of the extraction of the liquefied carbon dioxide of the aerial parts of Chamerion angustifolium (L.) Holub. Materials of the All-Russian conference „New achievements in chemistry and chemical technology of plant materials”. Barnaul, April 23-27, 2007
  18. Polezhaeva I.V., Polezhaeva N.I., Menyajlo L.N. Amino acid and mineral composition of the vegetative part of Chamerion angustifolium (L.) Holub. Chemical Pharmaceutical Journal. 2007. V. 41. No. 3
  19. Polezhaeva IV, Polezhaeva N .And., Menyaylo L.N., Pavlenko N.I., Levdansky V.A. The study of extractive substances Сhamerion angustifolium (L.) Holub. Chemistry of plant materials. 2005. No. 1
  20. ​​Rabinovich A.M. Herbal medicine against cancer. Ecology and life. 2001. No. 5
  21. Plant resources of the USSR. Flowering plants, their chemical composition, use.
  Vol. 3. Leningrad: Science, 1987
  22. Sadovsky A.S. Side effects of the use of medicinal herbs containing pyrrolizidine alkaloids. Materials jubilee conf. „Actual issues of herbal medicine.” Moscow 2002
  23. Saraf, A.S., Oganesyan, E.T. Flavonoids – as potential anti-allergic compounds. Overview. Chemical Pharmaceutical Journal. 1991. № 2
  24. Sasov S.A., Petrova M.F. Phenol carboxylic acid from chamerion angustifolium tannins. Chemistry of natural compounds. 1986. No. 1
  25. Starkovsky B.N. Development of agricultural practices in the cultivation of narrow-leaved fireweed for fodder purposes. Dis. Cand. sx sciences. Vologda, 2003
  26. Tahtadjan A.L. Plant life V. 5. Part 2. Flowering plants. M .: The Enlightenment, 1980
  27. Treban M. Health from the pharmacy bestowed on us by the Lord God: Advice and experience in herbal medicine. Per. with him. M .: Slavic dialogue, 1994
  28. Fozilova V.V. Development and research of consumer properties of tea drinks on the basis of fireweed. Author. dis. Cand. those. sciences. Kemerovo, 2014
  29. Khudonogov E.G. Biology, ecology and productivity of useful plants of Baikal Siberia: analysis, forecasting and optimization of use (using the example of Pre-Baikalia). Diss. Dr. biol. sciences. 2015
  30. Balanehru S., Nagarajan, B. Protective effect of oleanolic acid and ursolic acid against lipid peroxidation. Biochem. Int. 1991, 24
  31. Battinelli L., Tita B., Evandri MG, Mazzanti G. Antimicrobial activity of Epilobium spp. extracts. Farmaco. 2001, 56
  32. Benalla, W., Bellahcen S., Bnouham M. Antidiabetic inhibitors. Curr Diabetes Rev. 2010, 1
  33. Choudhary MI, Batool I., Khan S. N, Sultana N., Shah S.A., Ur-Rahman A. Nat Prod Res. 2008, 22
  34. Ducrey B., Marston A., Gohring S., Hartmann RW, Hostettmann K. Inhibition of α-reductase and aromatase by the ellagitannins oenothein A and oenothein B from Epilobium species. Planta Med. 1997, 63
  35. Ducrey B., Wolfender JL, Marston A., Hostettmann K. Analysis of flavonol glycosides of thirteen Epilobium species (Onagraceae) by LC-UV and thermospray LC-MS. Phytochemistry. 1995. 38
  36. Feldman KS Recent progress in ellagitannin chemistry. Phytochemistry. 2005, 66
  37. Glen AT, Lawrie W., McLean J., El-Garby Younes M. Triterpenoid constituents of the rose-bay willow-herb. J Chem Soc. 1967, 6
  38. Hevesi Tóth B., Blazics B, Kéry A. Polyphenol composition and antioxidant capacity of Epilobium species. J Pharm Biomed Anal. 2009, 49
  39. Hiermann A, Epilobium angustifolium extracts on the body of animals. J Ethnopharmacol. 1997, 55
  40. Hiermann A, Juan H, Sametz W. Influence of Epilobium extracts on prostaglandin biosynthesis and carrageenin induced oedema of the rat paw. J Ethnopharmacol. 1986, 17
  41. Hiermann A., Epilobium angustifolium studies on growth of accessory organs in rats. J Ethnopharmacol. 1997, 55
  42. Hiermann A., Mayr K. The investigation of active compounds from Epilobium species. The occurrence of sitosterol derivatives in Epilobium angustifolium L. and Epilobium parviflorum Schreb. Scientia Pharmaceutica. 1985, 53
  43. Hiermann A., Mayr K. The investigation of active compounds from Epilobium species. The occurrence of sitosterol derivatives in Epilobium angustifolium L. and Epilobium parviflorum Schreb. Scientia Pharmaceutica. 1985, 53
  44. Hiermann A. Phytochemical characterization of the Epilobium angustifolium L. and HPLC. Scientia Pharmaceutica. 1995, 63
  45. Huttunen S., Riihinen K., Kauhanen J., Tikkanen Kaukanen C. Antimicrobial activity of different Finnish monofloral honeys against human pathogenic bacteria. APMIS. 2013, 121
  46. Jones NP, Arnason JT, Abou-Zaid M., Akpagana K., Sanchez-Vindas P., Smith ML Antifungal activity. J Ethnopharmacol. 2000, 73
  47. Juan H., Sametz W., Hiermann A. Epilobium angustifolium. Agents and Actions. 1988, 23
  48. Kaškonienė V., Stankevičius M., Drevinskas T., Akuneca I., Kaškonas P., Bimbiraitė-Survilienė K., Maruška A., Ragažinskienė O., Kornyšova O., Briedis V., Ugenskienė R. Evaluation of phytochemical Chamerion angustifolium L. using chromatographic, spectrophotometric and chemometric techniques. Phytochemistry. 2015, 115
  49. Kosalec I., Kopjar N., Kremer D. Antimicrobial activity of Willowherb (Epilobium angustifolium L.) leaves and flowers. Curr Drug Targets. 2013, 14
  50. Maruška A., Ragažinskienė O., Vyšniauskas O., Kaškonienė V., Bartkuvienė V., Kornyšova O., Briedis V., Ramanauskienė K. activity during vegetation. Adv Med Sci. 2014, 59
  51. Monschein M., Jaindl K., Buzimkić S., Bucar F. Epilobium angustifolium growing at different altitudes. Pharm Biol. 2015, 53
  52. Myerscongh PJ Epilobium angustifolium L., Chamaenerion angustifolium (L.) Scop. J Ecol. 1980, 68
  53. Pourmorad F., Ebrahimzadeh MA, Mahmoudi M., Yasini S. Antinociceptive activity of methanolic extract of Epilobium hirsutum. Pak Biol Sci. 2007, 10
  54. Ramstead AG, Schepetkin IA, Quinn MT, Jutila MA Oenothein B, a cyclic dimeric ellagitannin isolated from Epilobium angustifolium, enhances IFNγ production by lymphocytes. PLoS One. 2012, 7
  55. Rauha JP, Remes S., Heinonen M., Hopia A., Kahkonen M., Kujala T., Pihlaja H., Vuorela H., Vuorela P. Antimicrobial effects of Finnish plant extracts containing flavonoids and other phenolic compounds. Int J Food Microbiol. 2000, 56
  56. Sakagami H., Jiang Y., Kusama K., Atsumi T., Ueha T., Toguchi M., Iwakura I., Satoh K., Ito H., Hatano T., Yoshida T. Cytotoxic activity of hydrolyzable tannins against human oral cell lines — a possible mechanism. Phytomedicine. 2000, 7
  58. Schepetkin IA, Kirpotina LN., Jakiw L, Khlebnikov AI, Blaskovich CL Immunomodulatory activity of oenothein isolated from Epilobium angustifolium. J Immunol. 2006, 183
  59. Shikov AN, Poltanov EA, Dorman HJ, Makarov VG, Tikhonov VP, Hiltunen R. Chemical composition and in vitro willow herb (Epilobium angustifolium L.) extracts. J Agric Food Chem. 2006, 54
  60. Silló S., Varga E., Belák Á., Maráz A. Phytochemical and antimicrobial investigation of the Epilobium angustifolium L. Acta Pharm Hung. 2014, 84
  61. Slacanin I., Marston A., Hostettmann K., Delabays N., Darbellay C. Isolation and determination of flavonol glycosides from Epilobium species. J Chromatogr. 1991, 557
  62. Stajner D., Popovic BM, Boza P. Evaluation of willow herb’s (Epilobium angustifolium L.) antioxidant and radical scavenging capacities. Phytother Res. 2007, 21
  62. Stolarczyk M., Naruszewicz M., Kiss AK Extracts from Epilobium sp. human induce apoptosis in human hormonedependent prostate cancer cells by activating the mitochondrial pathway. J Pharm Pharmacol. 2013, 65
  63. Tita B, Abdel-Haq H, Vitalone A, Mazzanti G, Saso L., The wrinkle test. Farmaco. 2001, 56
  64. Vitalone A., Guizzetti M., Costa LG, Tita B. Extracts of Epilobium inhibitory proliferation of human prostate cells. J Pharm Pharmacol. 2003, 55
  65. Vitalone A., McColl J., Thome D., Costa LG, Tita B. Characterization of Epilobium extracts on human cell proliferation. Pharmacology. 2003, 69
  66. Webster D., Taschereau P., Belland RJ, Sand C., Rennie RP Antifungal activity of medicinal plant extracts; preliminary screening studies. J Ethnopharmacol. 2008, 115